Moje wspomnienia w Massalanach spisane

Posłowie - Dalsze dzieje rodziny Bispingów.
Autor pamiętników II ordynat massalański Jan Bisping napisał je dla swoich bratanków (synowców), a w dalszej kolejności dla pozostałych członków rodziny. Bratankami autora pamiętników byli synowie Józefa Wojciecha, III ordynata, i Heleny z Hołyńskich - Jan Antoni Kamil Bisping, IV ordynat, urodzony 17 stycznia 1880 r. w Strubnicy i Kazimierz Bisping, senator Drugiej Rzeczypospolitej, urodzony 11 lutego 1887 r. również w Strubnicy. Ich siostrami były: Maria, Teresa i Elżbieta.
W rodzinie Jana Antoniego Massalany - główna siedziba Bispingów - pozostawały aż do tragicznych wydarzeń II wojny światowej.
Sławił Massalany zatrudniony przez jego ojca około 1896 r. jako nauczyciel Adolf Dygasiński w wydanej w 1898 r. powieści Zając słowami: „Piękne są latem Morzelany! (Massalany) Wielki staw czworoboczny, nad nim - dwór biały, duży, wyziera spoza gąszczy drzew i krzewów jak Pałac zaczarowany, a na wprost dworu, po przeciwnej stronie stawu - kapliczka biała z dwiema wieżami, z dzwonnicą, białe domki, krzyż żelazny na białej podstawie i w koło topole nadwiślańskie”.
Jan Antoni Kamil Bisping, IV i ostatni ordynat massalański, był dwukrotnie żonaty. Pierwszą żoną była Ewa Barbara z Dusiatyckich Rudomino. Ich ślub odbył się w Warszawie w kościele Sióstr Wizytek na Krakowskim Przedmieściu 27 stycznia 1904 r. Ewa Barbara zmarła 13 grudnia tego samego roku podczas porodu. Drugą żoną była Maria z Zamoyskich, wdowa po Karolu Radziwille, którą Jan poślubił 12 lutego 1912 r. w kościele Santa Croce we Florencji. Z tego małżeństwa urodziło się trzynaścioro dzieci. Jan Bisping był szambelanem papieskim Leona XIII i Piusa X. Wiosną 1913 r. został oskarżony o zabójstwo księcia Władysława Druckiego-Lubeckiego. Był to jeden z najgłośniejszych procesów poszlakowych tej epoki. Ostatecznie w 1927 r. Jan został uznany za niewinnego. Do września 1939 r. zajmował się prowadzeniem ordynacji massalańskiej. Trzeciego października 1939 r. w miejscowości Sieburczyn został aresztowany przez NKWD i przewieziony wraz z rodziną do więzienia w Łomży. Żonę z dziećmi zwolniono,, natomiast Jago pozostał więźniem. Od tego momentu jego dalsze losy są nieznane.
Jego brat Kazimierz, wraz z żoną Marią z Czetwertyńskich. miał troje dzieci. Od 1916 r. służył w armii rosyjskiej. Po rewolucji lutowej 1917 r. był członkiem Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego. Aresztowany przez bolszewików w 1918 r., zbiegł z więzienia w Mińsku i wstąpił do I Korpusu Polskiego generała Józefa Dowbora-Muśnickiego. W latach 1920-1921 służył w Wojsku Polskim. W okresie międzywojennym gospodarował w Strubnicy. Działał aktywnie w organizacjach ziemiańskich. Był też członkiem Sejmiku i Wydziału Powiatowego w Wołkowysku, radcą Białostockiej Izby Rolniczej. W latach 1935-1939 był senatorem Rzeczypospolitej Polskiej z województwa białostockiego. Po wybuchu II wojny światowej i wkroczeniu Armii Czerwonej, 20 września 1939 r. został aresztowany przez NKWD w Ejsymontach Wielkich. Wyrokiem Sądu Najwyższego ZSRR z 3 lutego 1941 r. został skazany na 8 lat pozbawienia wolności i konfiskatę mienia. Zesłany do łagru w Korni, zmarł na zapalenie płuc.
Po zagładzie rodzinnego gniazda, rodzina Bispingów rozproszyła się po całym świecie. Potomkowie Jana i Kazimierza mieszkają w Polsce, w Anglii, we Francji, we Włoszech, w Belgii, w Holandii, w Kanadzie oraz w USA. Wśród nich są ziemianie, prawnicy, architekci, inżynierowie, lekarze, artyści, biznesmeni, wydawcy oraz sportowcy. Spośród tych ostatnich najbardziej znany jest Michael Bisping, obywatel brytyjski będący mistrzem świata w walkach mieszanych. Rodzina zachowuje pamięć o swojej przeszłości, spotyka się na zjazdach rodzinnych. Jej członkowie odwiedzają miejsca związane z historią Bispingów.
W tym miejscu chciałbym bardzo podziękować osobom, które przyczyniły się do opublikowania pamiętnika Jana Bispinga, będącego ważnym elementem naszej spuścizny rodowej.
Chciałbym również złożyć podziękowania zespołowi realizującemu projekt badawczy w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Pamiętniki i listy polskich autorów z Ziem Zabranych (Litwa, Białoruś, Ukraina) w latach 1795-1918, że zdecydował się on na włączenie tegoż pamiętnika do serii wydawniczej. Szczególne podziękowanie należy się profesorom Jerzemu Pająkowi i Jerzemu Szczepańskiemu, którzy włożyli wiele trudu w przygotowanie i opracowanie pamiętnika do druku.

Adam Benedykt Bisping
Kraków, 20 października 2016 r.

⇒ Spis treści
⇒ Od kierownika projektu

⇒ Sprzedaż książek